车讯:瀹氫綅鎺ヨ繎KX3 璧蜂簹娉ㄥ唽鍏ㄦ柊鍟
Franséisch Fran?ais | |
---|---|
G?tt geschwat an: | Frankr?ich, Kanada, Belsch, Schw?iz, Monaco a 50 anere L?nner |
Regioun: | |
G?tt geschwat vun: | 115-300 Milliounen |
Klassement: | 11 |
Klassifikatioun no Famill: | Indoeurop?esch
|
Offizielle Status | |
Offiziell Sprooch vun: | Frankr?ich, Kanada, Belsch, Schw?iz, L?tzebuerg a 24 anere L?nner |
Reglementéiert vun: | - |
Sproochcoden | |
ISO 639-1 | fr |
ISO 639-2 | fre (B) / fra (T) |
ISO 639-3 | fra |
Franséisch, oder d'franséisch Sprooch gehéiert zu der romanescher Grupp vun den indogermanesche Sproochen. Si g?tt an 52 L?nner vun zirka 300 Millioune M?nsche (115 Milliounen als Mammesprooch a ronn 185 Milliounen als Zweetsprooch) geschwat (Stand: 2016).
D'Entwécklung vun der franséischer Sprooch huet déi Eegenaart, datt si vun intellektuelle Gruppen oder vun Institutiounen (wéi d'Académie fran?aise) optiméiert gouf. Als Héichsprooch ass et deemno eng akadeemesch Sprooch. Dat verh?nnert awer net, datt et am Alldag eng extreem lieweg a phantasir?ich Sprooch ass a bleift. Net zu Onrecht g?tt d'Franséisch och "Sprooch vum Molière" (oder vum Voltaire) genannt.
Geschicht
[?nneren | Quelltext ?nneren]Originnen
[?nneren | Quelltext ?nneren]Et g?tt allgemeng ugeholl, datt de romanesche "Volet" vun de Serments de Strasbourg (842) den éischten, op Romanesch geschriwwenen Text ass. D'Existenz vun enger romanescher Sprooch gouf fir d'éischt 813 bei Gelee?nheet vun der Synod vun Tours ernimmt. Et dauert bis 880-881 bis den éischte literareschen Text, Séquence de sainte Eulalie opdaucht. 1539 g?tt Franséisch mat der 'Ordonnance de Villers-Cotterêts vum Kinnek Fran?ois I. als Rechts- a Verwaltungssprooch agefouert.
D'Entwécklung vun der Sprooch huet sech a 5 Phasen, déi allerdéngs lues a lues anenaner iwwergaange sinn, ofgespillt. Bei de Beispiller am Ofschn?tt Chronologie ass d'Orthographie déi vun de respektiven éditeuren an net déi vun den Auteuren. Et d?erf een net vergiessen, datt d'Orthographie virum 19. Joerhonnert staark variéiert huet.
Chronologie
[?nneren | Quelltext ?nneren]- Romanesch
- 9. Joerhonnert; Serments de Strasbourg (843)
- Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, d'ist di in avant, in quant deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa....
- 9. Joerhonnert; Serments de Strasbourg (843)
- Aalt Franséisch
- 10. Joerhonnert; Vie de Saint Léger (?m 980)
- Domine Deu devemps lauder / Et a sos sancz honor porter./ In su'amor cantomps dels sanz / Qu? por lui augrent granz aanz....
- 12. Joerhonnert; Chanson de Roland (?m 1170)
- Seignurs baruns, a Carlemagnes irez; / Il est al siege a Cordres la citet. / Branches d'olives en voz mains porterez, / ?o senefiet pais e humilitet....
- 12. - 13. Joerhonnert; Jehan Bodel: Brunain la vache au prester
- Nus hom mouteploier ne puet / Sanz grant eür, c'est or del mains. / Par grant eür ot li vilains / deus vaches, et li prestres nule. / Tels cuide avancier qui recule....
- 10. Joerhonnert; Vie de Saint Léger (?m 980)
- M?ttel Franséisch
- 14. Joerhonnert; Les Enseignemenz (Kachbuch, vun 1304 - 1314)
- Por blanc mengier - Se vos volez fere blanc mengier, prenez les eles e les piez de gelines e metez cuire en eve, e prenez un poi de ris e le destrempez de cele eve, puis le fetes cuire a petit feu....
- 15. Joerhonnert; Fran?ois Villon, le Lais ou le Petit Testament (?m 1456)
- Le regart de celle m'a prins / Qui m'a esté felonne et dure; / Sans ce qu'en riens j'aye mesprins, / Veult et ordonne que j'endure / La mort, et que plus je ne dure....
- 14. Joerhonnert; Les Enseignemenz (Kachbuch, vun 1304 - 1314)
- Klassescht Franséisch
- 16. Joerhonnert; Louise Labé, Sonnets (vun 1545 - 1555)
- Je vis, je meurs: je me brule et je me noye. / J'ay chaut estreme en endurant froidure: / La vie m'est et trop molle et trop dure. / J'ay grans ennuis entremeslez de joie....
- 17. Joerhonnert; Charles Perrault, Peau d'?ne (1694)
- Il était une fois un roi, / Le plus grand qui f?t sur la Terre, / Aimable en Paix, terrible en Guerre, / Seul enfin comparable à Soi: / Ses voisins le craignaient, ses états étaient calmes.
- 16. Joerhonnert; Louise Labé, Sonnets (vun 1545 - 1555)
- Modernt Franséisch (vum 18. Joerhonnert un)
Verbreedung vum Franséischen am 18. Joerhonnert
[?nneren | Quelltext ?nneren]Et g?tt geschat datt um Virowend vun der franséischer Revolutioun n?mmen e Véirel vun der franséischer Populatioun Franséisch geschwat huet. Deem géintiwwer ass d'Franséisch op allen europ?eschen H?ff geleefeg gebraucht ginn. Franséisch war awer net n?mmen d'Sprooch vum Adel a vun der Diplomatie, m? war och an de Ber?icher vun der Konscht, vun der W?ssenschaft a vun der Technik net ewechzedenken.
Den engleschen Haff huet laang Z?it Franséisch geschwat. Den honnertj?rege Krich huet 1362 d?se Brauch ofgeschaaft, m? haut nach bestinn déi kinneklech englesch Devisen op Franséisch: honni soit qui mal y pense an Dieu et mon droit.
Franséisch ass ?mmer n?mme mam laténgeschen Alphabet geschriwwe ginn.
Haut
[?nneren | Quelltext ?nneren]D'Franséisch Sprooch g?tt haut vu follgenden Institutiounen iwwerwaacht: Académie fran?aise, Délégation générale à la langue fran?aise et aux langues de France, Service de la langue fran?aise (Belsch), Office québécois de la langue fran?aise, les Conseils supérieurs de la langue fran?aise de France, de Belgique et du Québec.
Offiziell Sprooch
[?nneren | Quelltext ?nneren]
Franséisch ass, eleng oder zesumme mat anere Sproochen, d'offiziell Sprooch (Amtssprooch) a follgende L?nner (a Klameren d'Zuel vun de M?nschen déi Franséisch als Mammesprooch schw?tzen):
- Belsch (4.000.000)
- Benin (17.000)
- Burkina Faso
- Burundi
- C?te d'Ivoire
- Dschibuti (15.000)
- Equatorialguinea
- Frankr?ich (67.848.156)
- Gabun
- Guinea
- Haiti
- Italien (100.000) (cooffiziell am Valle d'Aosta)
- Kamerun
- Kanada (6.700.000)
- Komoren (1.700)
- Demokratesch Republik Kongo
- Republik Kongo (28.000)
- L?tzebuerg (13.100)
- Madagaskar (18.000)
- Monaco (17.000)
- Nigeria (6.000)
- Ruanda
- Schw?iz (1.270.000)
- Senegal
- Seychellen (1.000)
- Togo (3.000)
- Tschad (3.000)
- Vanuatu (6.000)
- Zentralafrikanesch Republik (9.000)
Ausserdeem ass Franséisch eng vun den offizielle Sprooche vun der Europ?escher Unioun.

Kuckt och
[?nneren | Quelltext ?nneren]Um Spaweck
[?nneren | Quelltext ?nneren]![]() |
Wikipedia op Franséisch |
![]() |
Commons: Franséisch Sprooch – Biller, Videoen oder Audiodateien |
![]() |
Commons: Franséisch Aussprooch – Biller, Videoen oder Audiodateien |